Ныдэлъф гущыИэр, цИыф лъэпкъым игъэсэкИо ин дэд, народнэ педагог ин дэд, природэри, щыИэныгъэри

Скачать 115.21 Kb.

Название	Ныдэлъф гущыIэр, цIыф лъэпкъым игъэсэкIо ин дэд, народнэ педагог ин дэд, природэри, щыIэныгъэри
Дата	22.04.2016
Размер	115.21 Kb.
Тип	Документы

Ныдэлъф гущыИэр, цИыф лъэпкъым игъэсэкИо ин дэд,

народнэ педагог ин дэд, природэри, щыИэныгъэри,

цИыфмэ язэфыщытыкИи апэрэу зэхэзыф.

К.Д. Ушинский.
ЦИыф лъэпкъ пэпчъ ежь бзэ шъхьаф иИ. Бзэ пэпчъ зыфэдэ къэмыхъугъэу щыт, бзэ пэпчъ культурэм изы Иахь цИыкИоу, зэбгъэшИэнэу ыкИи къэуухъумэнэу тефэ. Ныдэлъфыбзэм к1оч1э ин дэдэ и1. Ар ц1ыф лъэпкъым игъэсэк1о ин, апэрэ зэхаш1эу, гупшысэу ыгъотыхэрэми ар якъежьап1. непэрэ мафэм ныбжьык1эхэм гъэсэныгъэ-п1уныгъэ тэрэз ягъэгъотыгъэнымк1э анахь мэхьанэшхо зи1эмэ зэу ащыщ еджап1эр.

Тэ тиныдэлъфыбзэу адыгабзэм изэгъэшИэнкИэ гурыт еджапИэм икИэлэегъаджэхэм пшъэрылъ шъхьаИэу тиИэхэм зэу ащыщ кИэлэеджакИохэм яныдэлъфыбзэ шИу алъэгъоу, бзэр зэзгъэшИэрэ наукэм ылъапсэхэр аИэкИэлъхэу, бзэм щыхъухэрэр зэхафын алъэкИэу цИыф гъэсагъэхэр гъэхьазырыгъэнхэр.

Сэ мурад шъхьаИэу зыфэзгъэуцужьыгъэр: кИэлэегъэджэ пэрытхэр сищысэтехыпИэу, ахэмэ яИофшИакИэ, яИофшИагъэхэм куоу защызгъэгъозэн згъэфедэн сэ сишИошъи хэслъхьан, кИэлэеджакИохэм шИэныгъэ куу язгъэгъотын, ягухэлъхэр ИупкИэу къыраИотыкИышъоу, лъэныкъо пстэумкИи ягупшысэ куоу сиИофшИакИэ згъэпсыныр ары.

Сыдырэ 1офыгъуи шИэныгъэр ылъапс. Егъэджэн Иофыр пштэмэ, шИэныгъэ лъапсэхэр пИэ имылъхэу сыдырэ шИыкИэ бгъэфедагъэкИи, ащ узэрэщыгугъыгъэу шИуагъэ къытыщтэп. Ащ елъытыгъэкИэ методическэ ш1ык1э-гъэпсык1э гъэнэфагъэмэ алъапсэу щыт амалхэу егъэджэн Иофым иИэхэр.

ТеориемкИи практикэмкИи егъэджэным иамал зэфэшъхьафхэр наукэм ыгъэунэфыгъэх, ахэм къатегущыИэу, тхыгъэу щыИэр макИэп. Адыгабзэм иегъэджэнкИэ бгъэфедэн плъэкИыщт материалэу щыИэр бэп. Арышъ, бзэу зэхьылИагъэм емылъытыгъэу, ашИырэ теоретическэ зэфэхьысыжьыныгъэхэр адыгабзэми щыбгъэфедэнхэ плъэкИыщт.

ШИэныгъэ куу кИэлэеджакИомэ ягъэгъотыгъэным пае анахь мэхьанэ зиИэу слъытэрэр урокыр ары. Программэм къыдилъытэрэ Иофыгъохэр зэкИэ зыщыдгъэцакИэрэр мы чИыпИэр ары. Арышъ апэрэ мафэм щегъэжьагъэу урокыр гъэшИэгъоны зэрэхъущтым сыдэлажьэ. Ащ пае сэгъэфедэх технологие зэфэшъхьафхэр: проектнэ технологиер, дифференцированнэ егъэджак1эр, личностно-ориентированнэр, информационнэ технологиехэр, псауныгъэм икъэухъумэн фэИорышИэрэ (здоровьесберегающие) технологиехэр, технологиеу дебаты ыкИи тестхэр. Мыхэмэ анэмыкИэу урокхэр нахь гъэшИэгъонэу зэхэщэгъэнхэм пае адыгабзэм иурокхэми литературэм иурокхэми дидактическэ материалхэр сэгъэфедэх.

Проектнэ технологиер.

Адыгабзэм урокхэми литературэм иурокхэми проектнэ технологиер ащысэгъэфедэ. Охътэ кИэкИым къыкИоцИ едзыгъо горэм Иоф дэпшИэщтмэ мыр амалышИу дэдэу щыт. Мы технологиер бгъэфедэмэ, к1элэеджакИомэ ежь-ежьырэу Иоф ашИэнэу, зыгорэм лъыплъэнхэу, къагъотынэу, рыгъозэнхэу регъасэх. Мыщ дэжьым лъэныкъо пстэумкИи ягупшысэ зынэсырэр, къэошИэ, язэхэшИыкИ хэхъо, гулъытэ куу яИэ мэхъу. ГущыИэм пае: Зэошхоу блэкИыгъэм хэгъэгум ис цИыф лъэпкъ пстэури зыч-зыпчэгъоу зэкъоуцохи текИоныгъэр къыщыдахыгъ. Тэ тилъэпкъ цИыкИуи ащ иИахьышИу хишИыхьагъ. Адыгэ кИэлабэ пый мэхъаджэм пэуцужьыгъ, хьэдэгъум ыпашъхьэ щынэр амышИэу, зыхэтхэмкИэ щысэтехыпИэу, пыир мэшИошхокИэ зэтраИэжагъ. ЛИыгъэшхом итамыгъэ шапхъэу Дышъэ жъогъо плъыжьхэр къафагъэшъошагъ. Ахэмэ ащыщ зыкИэ тэ тикъоджэгъоу Андырхъое Хъусени – зилИыгъэ чыжьэу ИукИыгъэу, зищытхъу хэгъэгум щаИуатэрэри. КъасИомэ сшИоигъу, мы темэмк1э я 9-рэ классым ис еджакИомэ Иофтхьэбзэ гъэнэфагъэхэр агъэцэкИагъэх:

А 1-рэ купым – тикъуаджэ щыщ лИыхъужъэу Андырхъое Хъусен фэгъэхьыгъэу материалэу щыИэр зэкИэ къыугъоин, презентацие къышИынэу гъэцэкИэн иИагъ ыкИи ыгъэцэкИагъ.

Я 2-рэ купым - усэхэр, сочинениеу «Сигупсэмэ ащыщэу тишъхьафитныгъэ къэзыухъумагъэр» зыфиИорэр къатхынэу щытыгъ. Сочинениехэр дэгъоу къатхыгъэх, усакИохэри къахэкИыгъэх. Сочинениехэр нахь дэгъоу, гъэшИэгъонэу къэзытхыгъэмэ яехэр район газетэу «Заря» зыфиИорэм къизгъэхьагъэх, кабинетым пылъэгъэ стендэу «Къэлэм лъэуж» зыфиИорэм яИофшИагъэхэр тезгъэуцуагъэх.

Я 3-рэ купым – тиадыгэ кИалэхэу, зилИыхъужъныгъэ чыжьэу Иугъэхэу, зищытхъу тыди щаИуатэрэмэ къатегущыИэнхэу, презентацие къашИынэу щытыгъ. Мы проектым кИэухы фэхъугъ «ЛИыхъужъныгъэ урокэу» лИыхъужъым имузей щырекИокИыгъэр.

Информационнэ технологиехэр

Информационнэ технологиехэр зыщызгъэфедэрэ урокхэр нахь гъэшИэгъонэу зэхэщагъэ мэхъух, кИэлэеджакИомэ нахь чанэу Иоф ашИэ, шИэныгъэу агъотыхэрэр нахь пытэх. Ащ фэдэ урокмэ анахь кИэлэцИыкИу шъхьахынэми нахь чанэу Иоф ащешИэ. Мы технологиехэр зыщыбгъэфедэрэ урокхэр нахь гъэшИэгъонэу, жьы акИэтэу макИох.

Адыгабзэми литературэм иурокхэми компьютерыр, аудио, видеотехникэр, магнитофоныр ащыбгъэфедэн плъэкИыщт. Мыхэр сыд фэдэрэ уроки, сыд фэдэрэ этапи щыбгъэфедэнхэ плъэкИыщт. Мыхэр бгъэфедэным фэшИ апэ слайдхэр бгъэхьазырынхэ фае. Слайдхэм гущыИэ бащэ атемытэу, мэхьанэр гурыИогъошИоу, кИэкИэу, купкИ гъэнэфагъэ яИэу щытынхэ фае. Мыщ фэдэ урокхэм презентациехэр афэсшИыгъэхэу непэрэ мафэм сыИабэмэ къэсштэнхэу сиИэх. ЛитературэмкИэ я 5-рэ класс: Хьаткъо А. усэу «Гъатхэ», Бэрэтэрэ Хь. Усэу «Синыдэлъфыбз», пшысэу «Акъылыр зыщэфыгъэ лИыр». Я 6-рэ класс: Жэнэ Къ. Итворчеств, усэу «Ц1ыфыр зык1ыщы1эр». Адыгабзэмк1э: я 6-рэ классыр: «ПкъыгъуацИэр», «ПлъышъуацИэр», «ЦИэпапкИэр», «Къэзгъэлъэгъорэ ц1эпапк1эхэр падежхэмкИэ зэрэзэхъокИыхэрэр», «ПчъэгъацИэр». Я 7-рэ классыр: «Причастиер», «Деепричастиер», «Наречиехэр купэу зэрэгощыгъэхэр», «Глаголым иуахътэхэр»; я 8-рэ классыр: «Мыухыгъэ конструкциехэр купэу зэрэгощыгъэхэр», «Псэлъэ занкИэр ык1и едзэкИыгъэр»; я 9-рэ классыр: «ГущыИэухыгъэ зэхэлъыр», «ГущыИэухыгъэ зэгъусэзэхэлъыр».

Информационнэ технологиемэ ягъэфедэнкИэ шИыкИэ амалэу щыИэр бэ, ау мы технологиер урокым щыбгъэфедэмэ, урокыр нахь гъэшИэгъоны мэхъу, кИэлэеджакИомэ язэхэшИыкИ нахь зеушъомбгъу.

Лъэшэу агу рехьы, ашИогъэшИэгъон урокхэм кассетэхэм ябгъэдэИухэу, дискхэм ябгъэплъыхэу, занк1эу интернетым 1оф дапш1э хъумэ. Ащ пае лъэшэу ИэпыИэгъушхо къысфэхъух Адыгэ телевидением ипередачэхэу «Тарихъым инэкИубгъохэр», «Къэлэм лъэуж», Джэныкъо маш1у зыфиИохэрэр. Гущы1эм пае: литературэм иурокмэ тхакИом ищыИэныгъэ гъогу тытегущыИэ хъумэ, а тхакИоу зигугъу тшИырэм фэгъэхьыгъэу, «Къэлэм лъэуж» зыфиИорэ передачэм къыхэхыгъэу, еплъых ык1и ежь-ежьырэу нэИуасэ закъыфешИы. Мы аужырэ илъэсхэм мы зигугъу къэсшИырэ передачэмэ яматериалхэр интернетыр урокым щызгъэфедэзэ есэгъэплъых.

Адыгэ лъэпкъым ихъишъэ тытегущыИэнэу хъумэ, гущыИэм пае, Фэрзэпэ заом, телепередачэу «Тарихъым инэкИубгъохэр» зыфиИорэм иматериалхэр ИэпыИэгъу къысфэхъух. Мы передачэмэ яматериалхэр хьазырэу сиИэх. «Тарихъым инэкИубгъохэр»: «Фэрзэпэ зау» «Бжъэдыгъумэ япщыхэр» (Бзыикъо зау), «Лъэгэ шъхьартИупщ зэИукИ» (Урыс-Кавказ зау), «Хъырцыжъ Алэ икИодыкИ» (Урыс-Кавказ зау), «Абдзахэмэ ян» (Урыс-Кавказ зау), «Къанджал зау» нэмыкИхэри.

Гъыбзэхэр: «Къоджэбэрдыкъо Мыхьамэт игъыбз», «ОщнэИу зау», «Хьатх Мыхьамэт гъуазэ игъыбз» нэмыкИхэри.

«Къэлэм лъэуж» зыфиИорэм щыщхэу Теуцожь Цыгъо ехьылИагъэу Цыгъо имузей щытырахыгъэ передачэр, Къуекъо Налбый, Нэхэе Руслъан, Хъурмэ Хъусен, Емыж МулиИат, Къуикъо Шыхьамбый, ыкИи нэмыкИхэу школьнэ программэм хэтхэр.

Ижъырэ орэдхэу, гъыбзэхэу ыкИи тиадыгэ поэтмэ ялирическэ усэмэ атехыгъэ орэдхэу щыИэхэр а темэхэр зыщакИурэмэ атефэу магнитофонымкИэ кИэлэеджакИохэр есэгъэдэИух. Эмоциональнэ кИуачИэу произведениемэ ахэлъхэр ащ нахь къегъэлъэшых, ащымыгъупшэжьынэу, гум къинэжьэу агурегъаИох, кИэлэеджакИомэ яэстетическэ пИуныгъэкИэ ИэпыИэгъушИу мэхъух. «Нэм ылъэгъурэр шъхьэм ыуас», еИо адыгэ гущыИэжъым. Арышъ, мы информационнэ технологиехэр гъэфедэгъэнхэм мэхьанэшхо иИ. Мыхэр урокым щыгъэфедагъэхэ зыхъук1э ИофшИэнхэр нахь псынкИэу зэлъэкИох, уахътэу ащ пэИухьэрэр нахь макИ, кИэлэеджак1омэ нэрылъэгъоу акИугъэ материалыр нахь пытэу агурэИо, язэхэшИыкИ нахь хэхъо.

Ыпэк1э къызэрэс1уагъэу мы аужрэ илъэсхэм интернетыр урокхэм ащызгъэфедэнэу амал си1э хъугъэ. Лъэхъанэу тызхэтым къыздихьыгъэ ИофыгъуакИэмэ ялъытыгъэу сиИофшИакИэ сэгъэпсы. Мыщ ишыхьатых интернет-порталэуhttp://www.proshkolu.ruзыфиИорэм нэкИубгъоу щысиИэмрэ nsportal.ru зыфиИорэм щысиИэ мини-сайтымрэ. Мыhttp://nsportal.ru/gisheva-nagmet-nurbievnазыфи1орэ ссылкэмк1э къэбгъотын плъэк1ыщт. Мы сайтхэмк1э нэмыкИ къалэмэ ащыпсэурэ кИэлэегъаджэмэ сиИофшИагъэхэмкИэ, кИэлэеджакИомэ япроектхэмкИэ садэгуащэ ыкИи гуапэ ащэхъу, гопэ гущыИэхэри къысфатхыжьых. Си сайт к1элэегъэджэ пстэуми афызэИухыгъ!

Дебаты

Литературэмк1э зэфэхьысыжь урокхэм технологиеу «Дебаты» зыфи1орэр ащысэгъэфедэ. Мыщ фэдэ урокмэ кИэлэеджакИомэ агу илъыр адыгэбзэ жэбзэ къабзэкИэ къыщыраИотыкИы, лъэныкъо пстэумкИи ягупшысэ зынэсырэр къэошИэ, язэхэшИыкИ хэхъо, гулъытэ куу яИэ мэхъу. Мы технологиер я 10-рэ – я11-рэ классхэм ащыбгъэфедэмэ нахь гъэш1эгъонэу сэ сэлъытэ. Литературэмк1э я 10-рэ класс: «Хэты уфэд, сыдым уфэд, джырэ адыгэ пшъашъ?» Адыгэ бзылъфыгъэм иобраз ХьадэгъэлИэ Аскэр итворчествэ къызэрэщигъэлъагъорэр. (поэмэхэу «Адыгэм ыпхъу», «Батмэтыкъохэр», «Лащын») джырэ адыгэ пшъашъэмрэ. (Зэрагъапшэ) я 11-рэ класс: «Урыс-Кавказ зор лъэпкъым игууз».
Тестхэр

КИэджыкИыжьыныр – кИэлэеджакИомэ шИэныгъэу, навыкэу яИэхэр бгъэпытэжьын къодыер арэп, ау ахэм зябгъэушъомбгъуныр ыкИи нахь куу пшИынхэр ары пшъэрылъэу иИэр. КИэджыкИыжьын урокым изэхэщэн кИэлэегъаджэм ыкИуачИэ рихьылИэн, урокыр гъэш1эхъонэу, 1офш1эн зэмыл1эужыгъохэмк1э баеу, к1алэмэ аш1огъэш1эгъонэу зэхищэн фае.

Мыщ фэдэ урокмэ сэ нахьыбэмкИэ ащызгъэфедэхэрэр тестхэр ары. КИэлэеджакИомэ шИэныгъэу агъотыгъэр зэфэхьысыжьыгъэнымкИэ мыхэр лъэшэу ИэпыИэгъушИух. Шъыпкъэ, тестхэр комбинированнэ урокхэми унэмк1э правилэу яИагъэр тест цИыкИукИэ сыплъэкИужьэуи къыхэкИы, ау нахьыбэрэ кИэджыкИыжьын урокхэр ары зыщызгъэфедэхэрэр.Тестхэр сэр-сэрэу зэхэсэгъэуцох. Едзыгъоу зэрагъашИэрэм пэпчъ тестхэр зэхэсэгъэуцох ыкИи зэфэхьысыжь урокмэ ащысэгъэфедэх. КИэлэеджакИом ишИэныгъэ икууагъэ сыдрэ лъэныкъокИи нэрылъэгъу къыпфэхъу. Мыхэр ежь КИэлэеджак1охэмкИи нахь ИэшИэхэу щыт, сыда пИомэ джэуапэу къытыжьыщтыр нахь къыхэхыгъошИу афэхъу.

Джэгун урокхэр

Джэгун урокхэр нахьыбэмкИэ зыщызгъэфедэхэрэр зэфэхьысыжь урокхэр ары. Мыщ фэдэ урокмэ кИэлэеджакИохэр нахь чанэу ахэлажьэх. ДжэгукИэу бгъэфедэн плъэкИыщтыр бэ: «Лото», «Домино» ыкИи нэмыкИхэри. Сэ нахьыбэрэ згъэфедэрэр «Домино». ГущыИэм пае: бзэ гущыИэмэ язэгъэшИэн зытэухым зэфэхьысыжь урокыр мы джэгукИэм фэгъэхьыгъагъ. Апэ рапшИэу карточкэхэр (тхьапэ цИыкИухэр) сэгъэхьазырых. Ахэр зэфэдитИоу зэпырыгъэлэнтхъыкИыгъэх. Зы лъэныкъом упчИэ тет, адрэ лъэныкъом джэуап тет. УпчИэу къатыгъэм иджэуап зиИэм къыпегъэуцо, ык1и упчИэу икарточкэ тетым къеджэ, ащ иджэуап зиИэм къыпегъуцо ыкИи упчИэу итым къеджэ. Джащ тетэу урокыр рекИокИы. Мыщ фэдэ карточкэхэр тестмэ афэдэу едзыгъоу акИугъэм пэпчъ згъэхьазырыгъэх.

Мы джэгук1эхэр литературэм иурокхэм ащыбгъэфедэн плъэк1ыщт гущы1эм пае: жэры1о народнэ творчествэр ак1у хъумэ гущы1эжъхэр атесэтхэшъ джащ фэдэу мэджэгух. Гущы1эжъхэр зэрагъаш1э хъумэ нэмык1 зэнэкъокъухэри зэхэсэщэх. Классыр куп-купэу сэгощышъ, охътэ гъэнэфагъэк1э гущы1эжъхэр къатхых ык1и гущы1эжъэу къатхыгъмэ ямэхьанэ къа1о. нахьыбэ къэзытхыгъэр тек1о.
Псауныгъэм икъэухъумэн фэИорышИэрэ технологиехэр

Физминуткэхэр

Урокым сыд фэдэрэ амал щыбгъэфедагъэкИи ишИуагъэ къэкИощтэп сабыир пшъыгъэ хъумэ. Арышъ, ащ зезгъэгъэпсэфыным мэхьанэшхо есэты ыкИи физминуткэ зэфэшъхьафхэр сэгъэфедэх.
1.Шъхьэм екИолИэрэ лъыр дэгъоу къекИокИыным пае:

А) пхъэнтИэкИум уакИыб егъэкъугъэу гупсэфэу ущыс. 1.пшъхьэ джабгъумкИэ оукъощы. 2. Узэрэщысыгъэм фэдэу отИысыжьы. 3. пшъхьэ сэмэгумкИэ оукъощы. 4.узэрэщысыгъэу отИысыжьы. 4-5 жъажъэу къэошИыжьы.
Б) пхъэнтИэкИум уегъэкъугъэу, пИэхэр упчанэ итэу ущыс. 1. пшъхьэ джабгъумкИэ огъазэ. 2. узэрэщысыгъэу отИысыжьы. 3. пшъхьэ сэмэгумкИэ огъазэ. 4.узэрэщысыгъэу отИысыжьы. 4-5 жъажъэу къэошИыжьы. (мыщ нэмыкИхэри)
2)Нэхэр мыпшъыным пае:

А)ПхъэнтIэкIум уегъэкъугъэу, гупсэфэу ущыс.УнапИэхэр зэтеолъхьэх, унэхэр пытэу оупИыцИэх, унэхэр къызэтеохыжьых. 4-5 къошИыжьы.
б) ущысэу пIэхэр уапэкIэ окъудыих,пИапэхэм уяплъы, пИэхэр уашъхьагък1э дэохьыех, пИэхъуамбэмэ уяплъы пшъхьэ зычИыпИэ итэу, пИэхэр къеохьыхыжьых. 4-5 къэошИыжьы.
В) ущысэу унэхэр дэогъэплъыех.Нэхэр хъураеу къеогъэчъэкИых. 4-5 къэошИыжьы.
Г) Ущыс.УнапИэхэр зэтеолъхьэх, секунди 10-рэ пИэхъуамбэхэмкИэ оИотых.
3)УплИэИу мыпшъыным пае:

А)ПИэхэр упчанэ итхэу ущыт. 1. Иэ джабгъур уапэкИэ окъудыи, Иэ сэмэгур уашъхьагъ дэохьые. 2. ПИэхэр зэрэщытыр зэблэохъу. 3-4 къэошИыжьы етИанэ цИыкИу-цИыкИоу къеохьыхыжьых, пИапшъэхэр оутхыпкИых, пшъхьэ уапэкИэ ощэ. 3-4 къэошИыжьы.

Б)Ущыс пИэхэр дэИэтыягъэхэу. 1. Иэбжыб пытэу зэкИэолъхьэ. 2. ПИэхэр къызэкИэохыжьых. 6-8 къэошИыжьы, етИанэ пИэхэр оутхыпкИых.
Мыхэмэ анэмык1эу электроннэ физминуткэхэр сэгъэфедэх. Ахэр слайдмэ атетых урокым уахътэ къыхэсэхышъ слайдым къыгъэлъэгъорэ пкъыгъомэ к1элэеджак1охэр алъэплъэх.
Дифференцированнэ егъэджэныр.

Урокыр зэхэзгъэуцо хъумэ, нэбгырэ пэпчъ зэш1уихын ылъэк1ыщт гъэцэк1эныр къыдэслъытэзэ урокыр сэгъэпсы. Мы егъэджэныр сыдигъок1и 1эрыфэгъоу щыт, сыда п1омэ нахь дэгъоу еджэрэми т1эк1у нахь еджэныр зыфэкъинми уна1э атебгъэтын олъэк1ы. нэбгырэ пэпчъ фэук1оч1ыщтым елъытыгъэу 1офш1эн есэты.

Сэ къызэрэсшИошИырэмкИэ,урокыр дэгъоу гъэпсыгъэ хъугъэми, дэеу гъэпсыгъэ хъугъэми зэлъытыгъэр амалэу щыбгъэфедэрэр ары. Мэхьанэшхо зэстырэмэ ащыщых: урокым куп-купэуИоф щашИэныр,нэбгырэ тIурытIоузэгъусэхэу Иоф ашИэныр, доскэм Иутхэу, язакъоу Иоф ашИэныр,карточкэхэмк1э ежь-ежьырэу Iоф ашIэныр, джэгукИэ гъэшИэгъонхэр урокмэ ащыбгъэфедэныр, физминуткэ зэфэшъхьафхэр урокым щыбгъэфедэнхэр. Мы зигугъу къэсшИыгъэ амалхэр зэрэзгъэфедэщтым, урокыр гъэшИэгъонэу гъэпсыгъэ зэрэхъущтым сишъыпкъэу сыпылъ.

КИэлэеджакИохэм ежь-ежьырэу Иоф ашИэн алъэкИэу егъэсэгъэнхэм мэхьанэшхо иИ, сыда пИомэ зэкИэ егъэджэн-пИуныгъэ Иофыр зыфэгъэхьыгъэр бзэм идэхагъэ кИэлэеджакИомэ аИэкИэгъэхьагъэнхэр, заджэхэрэр къагурыИоу, зыфаер тэрэзэу атхын алъэкИэу егъэсэгъэнхэр ары. Мыщ дэжьым зишИуагъэ къакИоу сэ урокмэ ащызгъэфедэхэрэр карточкэ зэфэшъхьафхэр, ребусхэр.

ЫпэкИэ къызэрэсИуагъэу, мурадэу зыфэзгъэуцужьыгъэмэ ащыщ кИэлэегъэджэ пэрытмэ яИофшИакИэ, яИофшИагъэхэр сищысэтехыпИэу сиИофшИакИэ згъэпсыныр. Ар зэрэзэшИосхыщтым сыпылъ ыкИи Блэгъожъ Мирэ иИофшИагъэу «Текстхэмрэ ахэмэ япшИылИэщтхэмрэ» зыфиИорэр сэгъэфедэ, сиИэпыИэгъушху. Мыщ текстэу къытыхэрэр карточкэмэ афэдэу нэбгырэ пэпчъ есэтышъ ежь-ежьырэу текстым Иоф дашИэ.

КИэлэеджакИомэ урокыр нахь ашИогъэшИэгъоныным пае, сиИофшИакИэ щысэгъэфедэх нетрадиционнэ урокхэр. Ахэр:урок - конференциехэр, урок-семинархэр, урок-хьыкум, Иэнэ-хъурай, урок-концерт. Мыхэмэ анэмыкИэу внекласснэ ИофшИэнымк1э зэИукИэгъухэр, тхылъеджэ конференциехэр зэхэсэщэх, районнэ гупчэ библиотекэм щызэхащэрэ пчыхьэзэхахьэхэм, тхак1омэ зэ1ук1эгъоу адаш1ырэмэ чанэу к1элэеджак1охэр ахэсэгъэлажьэх.

Ныбжьык1эхэр лъэпкъым - инеущых, иухъумак1ох, иакъылых, игугъап1эх. Ахэр ары зэлъытыгъэр тинеущырэ щы1ак1э зыфэдэщтыр. Арышъ ахэм яегъэджэн, ягъэсэнк1э еджап1эм 1оф щызыш1эрэ к1элэегъаджэмэ мак1эп пшъэрылъэу ти1эр. Ахэм язэш1охынк1э мы зигугъу къэсш1ыгъэ амалхэр, урокуж 1офыгъохэр гъэцэк1агъэ хъухэмэ ныбжьык1эхэр гъогу пхэндж темыхьанхэмк1э яш1уагъэ къэк1онэу сэлъытэ.

Мыщ фэдэ технологиехэр адыгабзэм иурокмэ ащыбгъэфедэ хъумэ бзэм ибаиныгъэ еджакИомэ къагурыИощт, абзэ нахьышИу алъэгъущт, яшИэныгъи нахь куу хъущт. Яныдэлъфыбзэ бзэу икъукИэ зэхэфыгъэ хъугъэмэ зи къызэращимгъакИэрэр ашИэщт, зы сатыр адытетын зэрилъэкИыщтым рыгушхощтых.

Мы технологиехэр зэу зы урокым щыбгъэфедэнхэ плъэкИыщтхэп, ау амал зыщысиИэ хъурэр блэзгъэкИырэп, сэгъэфедэх, ыкИи шИуагъэу къатырэр нэрылъэгъу. Сабыймэ абзэ зэрэзэхэтым, гущыИэ щэрыоу зэрагъэфедэрэм, гущыИэухыгъэхэу купкИэ куу зиИэхэр зэрэзэхагъэуцорэм, ягупшысакИэ - джа пстэуми ар къахэщы.